Tiếp giáp với Oregon, Nevada, Arizona, và tiểu bang Baja California của Mexico, California nổi tiếng với điều kiện tự nhiên đa dạng và sinh động, trải dài trên diện tích 411.000 km². Trong đó: Rừng chiếm khoảng 35%; các sa mạc ở miền đông nam chiếm 25% diện tích; thung lũng trung tâm (Central Valley) với điều kiện tự nhiên thuận lợi là trung tâm nông nghiệp của California.

Các thành phố lớn của tiểu bang cũng nằm dọc theo bờ Thái Bình Dương: Los Angeles, San Francisco, San Jose, Long Beach, Oakland, Santa Ana/Quận Cam và San Diego...

Dân số California đứng đầu Hoa Kỳ với 36.132.147 người (thống kê năm 2006), tăng 290.109 người (0,8% so với năm 2005) và đứng hàng thứ 13 trong số các tiểu bang tăng dân số nhanh nhất ở Hoa Kỳ. California cùng với Hawaii và New Mexico là 3 tiểu bang mà người thiểu số nhiều hơn người da trắng. Trong đó: Người gốc Mỹ latinh chiếm trên một phần ba số dân; các nhóm khác, theo thứ tự là: Người Mỹ gốc Á, người Mỹ gốc Phi và người thổ dân da đỏ. Theo điều tra dân số Mỹ năm 2000 (US Cencus 2000), cộng đồng người Việt tại California là 447, 032 người, chiếm 61,52% số người Việt tại Mỹ. Trong đó tập trung đông nhất tại khu little Saigon (Sài gòn nhỏ), thuộc Quận Orange, Nam Cali và thành phố San Jose (Bắc Cali).

Về kinh tế: Theo số liệu thống kê của Phòng phân tích/Quốc hội California năm 2004: Tổng thu nhập tiểu bang đứng đầu Hoa Kỳ với trên 1500 tỉ USD, chiếm 17% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) Hoa Kỳ. GSP tính theo đầu người (GSP per capita) năm 2006 đạt 41.663 USD, đứng thứ 9 trong tổng số 50 bang. Nếu là nền kinh tế độc lập thì California đứng thứ sáu trên thế giới.

Các ngành kinh tế chính của California bao gồm: Nông nghiệp, hàng không vũ trụ, điện tử và công nghệ thông tin, công nghiệp giải trí và du lịch. California nổi tiếng với các trung tâm kinh tế quan trọng như: Los Angeles (thương mại và Tài chính), Hollywood (điện ảnh), Fresno (nông nghiệp), thung lũng Silicon (công nghệ thông tin), San Diego (công nghệ cao), vùng sản xuất rượu vang nổi tiếng Napa-Sonoma.

Hoạt động thương mại
Năm 2006, tổng giá trị kim ngạch xuất khẩu của California đạt hơn 127 tỉ USD. Những thị trường nhập khẩu chính là: Mexico, Canada, Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, Đài Loan. Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực gồm: Máy tính và các sản phẩm điện tử (trên 44 tỉ USD, chiếm tỷ trọng 34,9%); máy móc các loại (gần 15 tỉ USD, chiếm 11,6%); phương tiện giao thông (13,5 tỉ USD, chiếm 10,6%); nông sản chế biến và hoá chất.

Năm 2006, xuất khẩu của California vào Việt Nam đạt hơn 258 triệu USD (năm 2005 đạt trên 500 triệu USD chiếm 1/2 tổng kim ngạch xuất khẩu của Hoa Kỳ vào Việt Nam). Cơ cấu hàng xuất bao gồm: Thực phẩm chế biến (57 triệu USD, chiếm tỷ trọng 22,2%); máy tính, hàng điện tử (50 triệu USD, chiếm 19,4%); phương tiện giao thông và máy móc. Việt Nam hiện là là đối tác nhập khẩu đứng thứ 37 của California.

Như đã nói, California là một bang lớn, đông dân, nhu cầu nhập khẩu cho sản xuất và tiêu dùng hàng năm rất lớn. Hàng hoá nhập khẩu vào tiểu bang rất thuận lợi, đặc biệt với các tuyến vận tải đường biển từ các nước Đông Nam Á. Hệ thống cảng biển (Los Angeles, Long Beach, San Francisco) với phương tiện xếp dỡ hiện đại và quản lý tiên tiến thực sự tạo thuận lợi cho phát triển thương mại của tiểu bang. Thống kê những năm gần đây cho thấy khoảng hơn 40% hàng xuất của Việt Nam thông quan qua những cảng của California.

Năm 2006, tổng giá trị kim ngạch nhập khẩu của California đạt gần 340 tỉ USD, tăng 12% so với năm 2005 (303 tỉ USD). California nhập khẩu nhiều nhất từ Trung Quốc, Nhật Bản, Mexico, Hàn Quốc, Đài Loan...

Việt Nam xếp thứ 15 trong số các nước xuất khẩu hàng hoá vào tiểu bang này. Năm 2006, kim ngạch xuất khẩu đạt 3,29 tỉ USD (tăng 27,8% so với năm 2005). Thông quan hàng xuất khẩu từ Việt Nam chủ yếu qua cảng Los Angeles (3,01 tỉ USD), kế đến là cảng San Francisco và San Diego. Cơ cấu hàng xuất chủ yếu gồm: Dệt may, giầy dép, đồ gia dụng (trên 2 tỉ USD); Các mặt khác: Máy tính và chất bán dẫn, sản phẩm phi nông nghiệp, nguyên vật liệu… đạt trên 1 tỉ USD.

Ngoài thế mạnh là thương mại hàng hoá, California còn có tiềm năng và thế mạnh rất lớn về công nghiệp dịch vụ. Hầu hết các công ty, tập đoàn hàng đầu thế giới đều có mặt tại “Tiểu bang Vàng” này. Các ngành công nghiệp du lịch, công nghiệp giải trí tại Hollywood, Las Vegas, công nghiệp phát triển và ứng dụng phần mềm tại Thung lũng Silicon… hàng năm mang lại cho tiểu bang hàng chục tỉ USD.

Là tiểu bang đông dân nhất Hoa Kỳ với sự phong phú, đa dạng về sắc tộc, Chính quyền California đặc biệt quan tâm tới việc phát triển các quan hệ quốc tế nhằm phát triển kinh tế thương mại, đặc biệt trong những ngành mà tiểu bang có thế mạnh như: Công nghệ thông tin, sản phẩm điện tử cao cấp, giáo dục đào tạo...

California đã có quan hệ kết nghĩa với nhiều nước/thành phố trên thế giới như: Đài Loan, Hàn Quốc; Chiangsu, Thượng Hải của Trung Quốc; tỉnh Parana của Brazil… Đặc biệt, ngay trong thời kỳ còn bị cấm vận, TP San Francisco là địa phương đầu tiên ở Hoa Kỳ kết nghĩa với TP. Hồ Chí Minh. Thành công của sự hợp tác đang được mở rộng sang các lĩnh vực khác như: Y tế, giáo dục đào tạo… Trong 2 năm 2005-2006, dù mới được thành lập, Chi nhánh Thương vụ Việt Nam tại San Francisco đã phối hợp chặt chẽ với Tổng lãnh sự quán Việt Nam phát triển thêm quan hệ hợp tác giữa TP. Đà Nẵng và TP. Oakland và giữa cảng Đà Nẵng và cảng Oakland. Có 1 điều thú vị được nhắc đến trong lễ ký Biên bản ghi nhớ sự hợp tác giữa 2 thành phố là: Trong chiến tranh Việt Nam, cảng Oakland là nơi các thiết bị chiến tranh được xếp xuống tàu gửi sang Việt Nam và Đà Nẵng là nơi đầu tiên người lính Mỹ đặt chân đến Việt Nam thì nay 2 thành phố đã thực sự “biến chiến trường thành thương trường”, nơi của sự hợp tác cùng phát triển.

Triển vọng hợp tác với California
Năm 2006, kim ngạch XNK giữa Việt Nam – California đạt hơn 3,5 tỉ USD, chiếm gần 40% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Hoa Kỳ. Tuy nhiên, so sánh với kim ngạch Hoa Kỳ nhập khẩu hàng năm (khoảng 340 tỉ USD) thì xuất khẩu của Việt Nam vào California vẫn còn ở mức khiêm tốn, hay nói cách khác, cánh cửa California còn đang mở rộng cho các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam.

Qua theo dõi cơ cấu hàng xuất khẩu của Việt Nam vào Hoa Kỳ nói chung và California nói riêng, chúng tôi thấy chủ yếu vẫn là những mặt hàng có giá trị thấp (thuỷ hải sản đông lạnh, nông sản bán thành phẩm…); gia công may mặc, giày dép, đồ gỗ. Tỷ trọng các mặt hàng có giá trị gia tăng cao chưa nhiều. Bên cạnh việc tăng hàm lượng chế biến đối với các sản phẩm xuất khẩu chính hiện có, cần chú trọng đầu tư phát triển nhóm sản phẩm điện tử công nghệ cao, phát triển và ứng dụng phần mềm… đây là những ngành California có thế mạnh ở Hoa Kỳ. Tháng 7 vừa qua, Thương vụ San Francisco đã tham dự Hội nghị thường niên của VSVN (Vietnam Strategic Venture Network, tiền thân là Vietnam Silicon Valley Network), một tổ chức uy tín tập trung cộng đồng người Việt hoạt động trong lĩnh vực công nghệ thông tin, và nhận được rất nhiều đề nghị hợp tác từ các doanh nghiệp Việt kiều sẵn sàng hợp tác đóng góp cho sự phát triển của đất nước.

Chi nhánh Thương vụ Việt Nam tại San Francisco đang tiến hành khảo sát, đánh giá lại toàn bộ thị trường khu vực miền Tây Hoa Kỳ. Tập trung tìm ra những mặt hàng mới có khả năng đẩy mạnh sản xuất xuất khẩu. Trước mắt là lên kế hoạch xúc tiến thương mại các mặt hàng: Điện tử công nghệ cao (thiết bị thông tin, y tế…); phát triển và ứng dụng phần mềm... để tạo bước đột phá trong xuất khẩu của Việt Nam trong những năm tới. Từng bước đưa quan hệ kinh tế thương mại Việt Nam và California lên một bước phát triển mới, xứng đáng với tiềm năng sẵn có của cả hai bên.

Không chỉ phát triển quan hệ thương mại, Việt Nam và California đã và đang hợp tác chặt chẽ về giáo dục và đào tạo đại học. Ngoài số học sinh, sinh viên đi học theo các chương trình của Chính phủ, số du học sinh tự túc cũng ngày một tăng tại hệ thống các trường đại học của California (University of California). Tháng 3 vừa qua, Đại học California tại San Francisco (UCSF) đã ký ghi nhớ về hợp tác đào tạo điều dưỡng viên (Nursing) với TP. Hồ Chí Minh. Khả năng hợp tác tương tự cũng đang được mở ra với Đại học Stanford, UC Davis (Công nghệ sinh học trong nông nghiệp)…

Hiện nay, gần 4.000 sinh viên Việt Nam đang theo học tại các trường đại học trên khắp Hoa Kỳ (đứng thứ 26 trong số các nước có số lượng sinh viên du học tại Hoa Kỳ). Trong hai năm gần đây, số lượng sinh viên Việt Nam đi du học ở Hoa Kỳ mỗi năm tăng hơn 15% và phần lớn tập trung ở các trường thuộc miền Tây Hoa Kỳ, đặc biệt là California.

Người Việt tại California (chiếm gần một nửa số người Việt định cư tại Mỹ), đặc biệt với thế hệ trẻ có tri thức và yêu Tổ quốc, đang nỗ lực đóng góp cho sự phát triển của đất nước. Theo con số không chính thức, hiện có khoảng 700 các nhà khoa học, chuyên gia người Mỹ gốc Việt đang học tập, nghiên cứu và làm việc tại “Thung lũng Silicon” (Trung tâm Công nghệ thông tin của Hoa Kỳ). Mỗi năm cho ra đời khoảng trên 5.000 phát minh, sáng chế.

Sự kiện Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết đến thăm đồng bào tại quận Cam vào tháng 6/2007 là sự khích lệ rất lớn đối với cộng đồng người Việt tại California nói riêng và ở Hoa Kỳ nói chung trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước.
 

Địa chỉ liên hệ cần thiết:
- Tiểu bang: http://www.ca.gov/ 
- Bộ Nông nghiệp và thực phẩm: http://www.cdfa.ca.gov/ 
- Phòng Thương mại bang California: http://www.calchamber.com/ 
- Trang thông tin về du lịch: http://gocalif.ca.gov/ 
Cảng Long Beach: http://www.polb.com/ 
Cảng Los Angeles: http://www.portoflosangeles.org 
Cảng Oakland: http://www.portofoakland.com/ 
Cảng San Francisco: http://www.sfport.com 
- Hệ thống đại học California (UC): http://www.universityofcalifornia.edu/ 
- Thông tin về Thung lũng Silicon: http://www.siliconvalley.com/ 
- Mạng doanh nghiệp Việt Nam (VSVN): http://www.vsvn.org/